UA-71536732-1
U gebruikt een verouderde browser. Wij raden u aan een upgrade van uw browser uit te voeren naar de meest recente versie.

Delsman of Delsmann

In Nederland wordt de naam als Delsman geschreven, in Duitsland als Delsmann, en in de Verenigde Staten komen beide varianten voor. Daarnaast zijn uit de Verenigde Staten de variaties Daltzman en Dellsman bekend. Aangezien het daarbij om eenmalige vermeldingen gaat kunnen deze variaties als schrijffouten worden beschouwd. Hetzelfde geldt voor de variant Delstman die in Nederland één keer voorkomt. Vaker voorkomend is de variant Delßman, die met name in de zestiende eeuw in Duitsland wordt gebruikt.

Het moment van vaststelling van de officiële schrijfwijze van een naam verschilt sterk per land. In Nederland werd het voeren van een geslachtsnaam verplicht gesteld bij decreet van 18 augustus 1811. Iedereen die nog geen vaste voor- of achternaam had moest er een aannemen, en bestaande achternamen werden gefixeerd. Het is niet zo, zoals vaak wordt beweerd, dat achternamen pas ontstaan zijn in de Napoleontische tijd, want rond 1810 droeg een groot deel van de Nederlanders al een vaste achternaam.

In Duitsland is de ontwikkeling van familienamen grotendeels volgens hetzelfde patroon als in Nederland verlopen. Alleen ligt hier het moment van vastlegging van de vaste familienaam beduidend later dan 1811. Nog tot in de twintigste eeuw veranderen families van naam, waarbij het introuwen op een boerderij de belangrijkste oorzaak is (zie Einheiraten en naamsverlies). 

In de Verenigde Staten is er geen sprake van een echte historische ontwikkeling van familienamen. Afgezien van de native Americans is de bevolking 'import' en zijn de familienamen grotendeels vanuit andere werelddelen (m.n. Europa) meegenomen. Bij binnenkomst dienden de immigranten hun familienaam aan de registrerende ambtenaar op te geven, die de naam opschreef zoals hij meende dat hij geschreven moest worden. Hoe 'on-Amerikaanser' de naam klonk, des te groter de kans dat de naam werd verbasterd en des te moeilijker de relatie met de oorspronkelijke Europese naam valt te leggen.

In Nederland wordt de naam Delsman voor het eerst vermeld in 1804, als Johannes Henricus (Jan) Delsman met Anna Maria Stork trouwt. Zowel de persoon die de huwelijksinschrijving optekent als de bruidegom schrijven de naam als Delsman. Hetzelfde gebeurt vier jaar later, als halfbroer Gerardus Wilhelmus (op dat moment Henricus genoemd) Delsman in Zegwaard met Anna Maria van Adrichem trouwt. In 1811 wordt de naam dan ook voor beide takken gewoon als Delsman vastgesteld. Alleen bij het overlijden van Gerardus Wilhelmus, in 1852 te Alkmaar, maakt de ambtenaar van de burgerlijke stand er per abuis Delstman van.

In Duitsland wordt de naam afwisselend als Delsman en Delsmann geschreven: Delsman in de Latijnse documenten (kerkboeken, notariële aktes), Delsmann in de Duitstalige documenten. Als in het begin van de negentiende eeuw het Latijn ook in de kerkboeken langzamerhand plaats maakt voor het Duits wordt het steeds vaker Delsmann, en bij de definitieve vaststelling van de familienamen wordt dat dan ook de officiële schrijfwijze. Overigens komt de schrijfwijze Delsman inmiddels ook weer in Duitsland voor, aangezien een aantal leden van de Nederlandse en Amerikaanse takken in Duitsland zijn gaan wonen.

In Amerika wordt de naam voor het eerst vermeld in 1847, als Johan Bernard Delsmann vanuit Duitsland naar Wisconsin emigreert. Hij (of de registrerend ambtenaar) kiest ervoor de naam als Delsman te schrijven, bij broer Johan Theodor, die een jaar later in Wisconsin aankomt, gebeurt hetzelfde. Alleen de kinderen van Johan Bernards jongste zoon Frank Xavier kiezen ervoor de naam als Delsmann te schrijven. Zij zijn inmiddels allen overleden, waardoor deze variant niet meer in Amerika voorkomt.

Afbeeldingsgalerie

Cookie-beleid

Deze site maakt gebruik van cookies om informatie op uw computer op te slaan.

Gaat u akkoord?